Ειδικά προβλήματα

Επιπλέον, εφόσον όλα εξελίσσονται φυσιολογικά στη δική σας εγκυμοσύνη, δεν θα πρέπει να επηρεαστείτε από τη γνώση ότι υπάρχουν διάφορες παθολογικές καταστάσεις και να περιοριστείτε αυστηρά χωρίς να υπάρχει λόγος.

Αν πάλι, αντιμετωπίζετε ή αντιμετωπίσατε μια από τις παρακάτω καταστάσεις, σας υπενθυμίζουμε πως εφόσον παρακολουθείστε από το γιατρό σας, πρέπει να αισθανθείτε ασφάλεια και να διατηρήσετε την υπομονή σας αλλά και την ηρεμία σας που είναι τόσο σημαντική για τη ζωή που μεγαλώνει μέσα στο σώμα σας. Υπάρχουν στρατηγικές αντιμετώπισης για κάθε κατάσταση.

Παθολογικά προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν κατά την κύηση είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης, η Υπέρταση της Κύησης, η Υπερέμεση της Κύησης, οι Αιμορραγικές επιπλοκές του α' τριμήνου αλλά και του υπόλοιπου της κύησης, οι Λοιμώξεις που μπορεί να συμβούν στην κύηση αλλά και κάποιος τραυματισμός που μπορεί να συμβεί κατά την κύηση.

• Έχετε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη.
• Ανήκετε σε συγκεκριμένη φυλή (Ασιατική, αφρικανική, καραϊβική, μέση ανατολή)
• Είστε παχύσαρκη στην αρχή της εγκυμοσύνης σας ή λάβετε πολλά κιλά κατά τη διάρκεια της.
• Είχατε αναπτύξει διαβήτη σε κάποια προηγούμενη εγκυμοσύνη.

Η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη της κύησης γίνεται συνήθως στο β' τρίμηνο επειδή τότε αυξάνουν οι διατροφικές ανάγκες της εγκύου και έτσι μπορεί να προκληθούν αυξημένα επίπεδα γλυκόζης. Παράλληλα, τότε αυξάνει η αντίσταση του οργανισμού στην ινσουλίνη λόγω των ορμονών που παράγονται από τον πλακούντα, της κορτιζόλης και της ινσουλινάσης.

Στις 26-28 εβδομάδες της εγκυμοσύνης όλες οι έγκυες πραγματοποιούν την καμπύλη της γλυκόζης ή σακχάρου. Μέσω αυτής της εξέτασης, θα διαγνωσθεί αν έχετε σακχαρώδη διαβήτη.

Αν δεν αντιμετωπιστεί ο διαβήτης κατά την κύηση, αυξάνονται οι πιθανότητες για:

Μακροσωμία εμβρύου.

Η μακροσωμία σημαίνει ότι το μωρό σας θα είναι πιο μεγαλόσωμο από τα φυσιολογικά. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα κατά τη διάρκεια του τοκετού, όπως καθυστέρηση της εξέλιξης του και δυστοκία ώμων και να χρειαστεί περινεοτομή ή κάποια άλλη επέμβαση.

Δυστοκία ώμων

Η δυστοκία ώμων είναι από τις σοβαρότερες επείγουσες επιπλοκές κατά τον τοκετό. Μπορεί ακόμη, αν υπερηχογραφικά διαφαίνεται πως το βάρος του εμβρύου είναι αρκετά αυξημένο, να χρειαστείτε καισαρική τομή. Βέβαια, υπάρχει πάντα μια απόκλιση στην υπερηχογραφική εκτίμηση και πρόβλεψη του βάρους γέννησης. Θα πρέπει να το συζητήσετε με το μαιευτήρα σας.

Θνησιμότητα του εμβρύου στα τελευταία στάδια της εγκυμοσύνης

Η αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης μπορεί να γίνει είτε συντηρητικά με την προσαρμογή της διατροφής σας είτε με χορήγηση ινσουλίνης μέσω υποδόριων ενέσεων. Η δίαιτα σας διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο. Αν χρειαστείτε ινσουλίνη, είναι πιθανό ο μαιευτήρας σας να σας προτείνει να πραγματοποιηθεί ο τοκετός νωρίτερα από την ΠΗΤ (πιθανή ημερομηνία τοκετού). Αυτό θα γίνει προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος επιπλοκών στο μωρό σας.

Θα συζητήσετε με το μαιευτήρα σας σχετικά με την πρόκληση τοκετού. Το ότι έχετε διαβήτη της κύησης και το μωρό σας πιθανώς έχει αυξημένο βάρος, δεν σημαίνει αυτόματα πως θα χρειαστείτε καισαρική τομή αλλά ίσως χρειαστεί να το συζητήσετε με το μαιευτήρα σας ως επιλογή, ανάλογα την δική σας περίπτωση. Αν δεν λαμβάνετε ινσουλίνη και η ρύθμιση της γλυκόζης επιτυγχάνεται απλώς με τη διατροφή σας, πιθανότατα θα έχετε έναν απόλυτα φυσιολογικό τοκετό.

Η προεκλαμψία είναι μια ειδική κατάσταση της κύησης, στην οποία αναπτύσσεται υπέρταση μετά την 20η εβδομάδα και συνοδεύεται από λεύκωμα στα ούρα. Η προεκλαμψία χαρακτηρίζεται από ήπια έως σοβαρή.

σοβαρή προεκλαμψία εκτός από υπέρταση και λευκωματουρία, περιλαμβάνει και οποιοδήποτε από τα εξής: ολιγουρία, εγκεφαλικές ή οπτικές διαταραχές, ηπατικές διαταραχές, θρομβοκυτταροπενία, αναπνευστικές ή καρδιακές διαταραχές, επιγαστραλγία, ναυτία και έμετο. Στη σοβαρή προεκλαμψία συγκαταλέγεται και το σύνδρομο HELLP, που πρόκειται για μια παραλλαγή της που χαρακτηρίζεται από αιμόλυση, αυξημένα ηπατικά ένζυμα και χαμηλά αιμοπετάλια.

Η προεκλαμψία αφορά αποκλειστικά την εγκυμοσύνη. Τα σημεία και συμπτώματα της εξαλείφονται άμεσα με τη γέννηση του εμβρύου και την έξοδο του πλακούντα. Τα αίτια είναι άγνωστα. ΑΝ δεν αντιμετωπιστεί, η προεκλαμψία εξελίσσεται διαδοχικά από ήπια σε σοβαρή, σύνδρομο HELLP ή εκλαμψία.

Τέλος, εκλαμψία ονομάζεται η εμφάνιση σπασμών ή κώματος σε έγκυο με προεκλαμψία που δεν μπορεί να αποδοθεί σε άλλη αιτία. Οι μισές περίπου περιπτώσεις εκλαμψίας εμφανίζονται πριν την έναρξη του τοκετού και οι άλλες μισές κατά τον τοκετό ή κατά τη λοχεία.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για την υπερτασική νόσο της κύησης αποτελούν:
• Η πρώτη εγκυμοσύνη
• Η μεγάλη ηλικία της εγκύου
• Μια πολύδυμη κύηση
• Η χρόνια υπέρταση
• Η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη
• Η απότομη αύξηση βάρους
• Κληρονομικότητα

Οι υπερτασικές διαταραχές της κύησης μπορεί να εμφανιστούν απροειδοποίητα ή με σταδιακή εμφάνιση των συμπτωμάτων. Δεν υπάρχουν αποδεδειγμένες μέθοδοι πρόληψης για αυτό, βασικός στόχος είναι η έγκαιρη διάγνωση της νόσου προκειμένου να προληφθεί η εμφάνιση δυνητικά καταστροφικών συνεπειών για μητέρα και έμβρυο.

Έτσι, συστήνεται σε κάθε επίσκεψη σας για παρακολούθηση της εγκυμοσύνης σας, να γίνεται μέτρηση της πίεσης σας καθώς και να λαμβάνεται δείγμα ούρων για να εξετάζεται άμεσα με στικ ούρων και σε περίπτωση που ανιχνευτεί το οτιδήποτε μη φυσιολογικό παραπέμπεστε άμεσα στο γιατρό ή η παρακολούθηση σας γίνεται στενότερη.

Εφόσον οι διαταραχές αυτές περιορίζονται στο α' τρίμηνο είναι τυπικά καλοήθεις χωρίς κινδύνους για την έγκυο ή το έμβρυο. Όταν όμως ο έμετος είναι τόσο συχνός ώστε να προκληθεί απώλεια βάρους της εγκύου, αφυδάτωση κλπ, έχουμε υπερέμεση της κύησης και χρειάζεται αντιμετώπιση. Δεν υπάρχει ειδική αιτιολογία για την υπερέμεση της κύησης.

Οι συνέπειες για το έμβρυο περιλαμβάνουν κακή θρέψη που μπορεί να συσχετισθεί με τερατογένεση, απορρόφηση κετονών που είναι βλαπτικές και εν τέλει το βάρος γέννησης να είναι χαμηλό. Η υπερέμεση της κύησης μπορεί να αντιμετωπιστεί με ικανοποιητική πρόσληψη υγρών από την έγκυο ανάμεσα στα γεύματα και τη φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση των επίμονων εμέτων. Σε βαριά υπερέμεση, ο μαιευτήρας σας θα σας προτείνει τρόπους αντιμετώπισης.

Η κολπική αιμορραγία στο α' τρίμηνο της εγκυμοσύνης μπορεί να οφείλεται σε αυτόματη έκτρωση, σε έκτοπη κύηση και σε μύλη κύηση. Ακόμη κι αν έχετε απλά καφέ ή ροζ κηλίδες στο εσώρουχο, ειδοποιήστε το γιατρό σας.

Η κολπική αιμορραγία στο β' και στο γ' τρίμηνο της εγκυμοσύνης μπορεί να οφείλεται σε προδρομικό πλακούντα, σε πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα ή σε παθολογική πρόσφυση του ομφάλιου λώρου ή ανωμαλίες του πλακούντα. Σε απλή εμφάνιση κολπικής αιμορραγίας είναι πιθανότερο να έχετε προδρομικό πλακούντα ενώ σε κολπική αιμορραγία που συνοδεύεται από κοιλιακό πόνο είναι πιθανό να έχετε κάποια αποκόλληση του πλακούντα.

Πρόκειται για σοβαρές καταστάσεις και πρέπει άμεσα να ειδοποιήσετε το μαιευτήρα σας.

Μη ιογενείς λοιμώξεις

Σύφιλη: Ευθύνεται για έλκη στον κόλπο, στον τράχηλο και στο αιδοίο που ακολουθούνται από λεμφαδενοπάθεια και εξανθήματα σε παλάμες και πέλματα για να καταλήξει σε προσβολή του καρδιαγγειακού, του μυοσκελετικού και του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Προσβάλει το έμβρυο μέσω του πλακούντα και μπορεί να οδηγήσει σε ενδομήτριο θάνατο, πρόωρο τοκετό ή συγγενή λοίμωξη του εμβρύου. Πρόκειται για σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Ανιχνεύεται μέσω αιματολογικής εξέτασης η οποία περιλαμβάνεται στον έλεγχο που κάνετε κατά την εγκυμοσύνη και αντιμετωπίζεται με χορήγηση αντιβίωσης από το γιατρό σας.

Χλαμύδια: Είναι ασυμπτωματικά στο 30-50% των περιπτώσεων. Ευθύνονται για έλκος των γεννητικών οργάνων της μητέρας που ακολουθείται από λεμφαδενίτιδα και καταλήγουν σε καταστροφή των ιστών, εξελκώσεις και απόφραξη της λεμφικής κυκλοφορίας. Στην εγκυμοσύνη, μπορεί να οδηγήσουν σε έκτοπη κύηση, αυτόματη έκτρωση, χοριοαμνιονίτιδα, πρόωρη ρήξη υμένων, πρόωρο τοκετό.

Τα χλαμύδια έχουν επίσης συσχετισθεί με χαμηλό βάρος γέννησης, ενδομητρίτιδα μετά τον τοκετό αλλά και επιπεφυκίτιδα, πνευμονία ή κολπίτιδα του νεογνού. Είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Με την καλλιέργεια κολπικού και τραχηλικού επιχρίσματος που κάνετε κάθε τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορούν να ανιχνευθούν τα χλαμύδια. Αντιμετωπίζονται με χορήγηση αντιβίωσης από το γιατρό σας.

Τοξόπλασμα: Το τοξόπλασμα ευθύνεται για υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου, ηπατοσπληνομεγαλία, μικροφθαλμία, λήθαργο, σπασμούς, κώφωση και διανοητική καθυστέρηση.

Μέθοδοι πρόληψης είναι το καλό πλύσιμο των χεριών, η αποφυγή κατανάλωσης ωμού κρέατος και αποφυγή έκθεσης σε γάτες που μπορεί να είναι μολυσμένες (συνήθως οι γάτες που αφήνονται ελεύθερες έξω) ή με αντικείμενα που οι γάτες μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή. Αν διαγνωσθεί τοξοπλάσμωση στο α' τρίμηνο, συνίσταται διακοπή της κύησης. Συζητήστε με το γιατρό σας.

Ιογενεις λοιμώξεις

Ηπατίτιδα Β: Η μητέρα θα παρουσιάσει ανορεξία, ναυτία και έμετους, κόπωση και θα έχει πυρετό. Οι συνέπειες για το έμβρυο είναι η αυτόματη έκτρωση, ο ενδομήτριος θάνατος καθώς και η προωρότητα. Διεξάγεται αιματολογικός έλεγχος κατά τη διάρκεια της κύησης για την ανίχνευση του αυστραλιανού αντιγόνου. Η ηπατίτιδα Β είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.

Κυτταρομεγαλοϊός: Μεταδίδεται μέσω του πλακούντα στο έμβρυο με συνέπειες την υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου, τη μικροκεφαλία, την εγκεφαλίτιδα κλπ. Συνέπειες για το νεογνό είναι ο ίκτερος, η αιμολυτική αναιμία, η θρομβοπενία, η κώφωση και η ψυχοσωματική καθυστέρηση.

Ερυθρά: Η μητέρα θα παρουσιάσει πυρετό, λεμφαδενίτιδα και αρθραλγίες. Οι συνέπειες για το έμβρυο είναι η αυτόματη αποβολή ή οι συγγενείς ανωμαλίες. Συνίσταται εμβολιασμός ή τουλάχιστον ένα μήνα πριν τη σύλληψη ή μετά τον τοκετό.

Συνήθως, το δικό σας αίμα δεν επικοινωνεί με το αίμα του μωρού σας. Όμως υπάρχουν περιπτώσεις που κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί, όπως μια μερική αποκόλληση του πλακούντα. Η διαφυγή αίματος μπορεί να είναι τόσο μικρή και αβλαβής για την εγκυμοσύνη σας κι εσύ να μην το καταλάβετε καν.

Αν όμως εσείς έχετε ρέζους (-) και το μωράκι σας ρέζους (+), όταν τα στοιχεία του αίματος σας έρθουν σε επαφή μεταξύ τους, το σώμα σας θα τα αναγνωρίσει ως διαφορετικά, ξένα στοιχεία και θα παράγει αντισώματα για να τα αντιμετωπίσει. Αυτά τα αντισώματα θα διασχίσουν τον πλακούντα, θα φτάσουν στο αίμα του μωρού σας και θα καταστρέψουν ότι παράγοντα ρέζους (+) βρουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το μωράκι σας να γεννηθεί με αναιμία ή αιμολυτική νόσο, που θεωρείται σοβαρή κατάσταση.

Σήμερα, η κατάσταση αυτή είναι προβλέψιμη και με τη χορήγηση της anti-d σφαιρίνης μέσω ενδομυικής ένεσης σε εσάς, προλαμβάνεται η ισοανοσοποίηση. Συζητήστε με το γιατρό σας για τους χρόνους χορήγησης της anti-d σφαιρίνης.

Πηγές: 1) Maternity Nursing, Lowdermilk & Perry, 2003, 2) NHS Maternity Information Leaflets