loading

Ειδικά προβλήματα στην Λοχεία

Άρθρο:    Μπελέγρη Ευγενία - Μαία Ειδικά προβλήματα

Η περίοδος της λοχείας διαρκεί περίπου 6 εβδομάδες κατά τις οποίες ο οργανισμός επανέρχεται στην προ της κύησης κατάσταση. Πολλές γυναίκες θα αισθανθούν διάφορες ενοχλήσεις, οι περισσότερες από αυτές φυσιολογικές λόγω του τοκετού ενώ άλλες ίσως να αποτελούν πραγματικά προβλήματα που όμως με τις κατάλληλες οδηγίες θα αποκατασταθούν.

Οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, ο πόνος στην πλάτη, η απώλεια ούρων και η σεξουαλική δυσπαρεύνια ίσως είναι πιο συχνά προβλήματα από ότι νομίζουμε. Για κάποια θέματα, μπορείτε να κάνετε πολλά για να βοηθήσετε τον εαυτό σας. Για παράδειγμα, οι ασκήσεις του περινεϊκού εδάφους, των κοιλιακών μυών αλλά και η προσεκτική στάση σας θα βοηθήσουν σημαντικά στους πόνους στη μέση και θα επιφέρουν γρήγορη ανάκαμψη μέσω της μυικής ενδυνάμωσης.

Αν αισθάνεστε οποιαδήποτε ενόχληση, ζητήστε βοήθεια. Ο γιατρός σας και η μαία σας θα μπορέσουν να σας ακούσουν και να σας δώσουν την κατάλληλη λύση.

Κοιλιακοί πόνοι λόγω συσπάσεων της μήτρας

Στη λοχεία και κυρίως τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό, ίσως νιώσετε σκιρτήματα σαν φτερουγίσματα στην κοιλιά σας.

Πρόκειται για την παλλινδρόμηση της μήτρας που επιστρέφει κι εκείνη στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση και συσπάται για αν επανέλθει στο αρχικό της μέγεθος και στην αρχική της θέση αλλά και για να μειωθεί η αιμορραγία. Η αίσθηση αυτή ίσως σας φανεί επώδυνη και είναι πιθανό, κατά το θηλασμό να είναι πιο έντονη -λόγω του ότι η παλλινδρόμηση της μήτρας γίνεται με τη δράση της ωκυτοκίνης και κατά το θηλασμό αυξάνεται η παραγωγή της.

Μην απογοητεύεστε από τον πόνο αυτό. Ειδικά αν θηλάζετε και το αισθάνεστε έντονα, είναι ένα καλό σημάδι ότι το μωρό σας κάνει σωστές θηλαστικές κινήσεις κι εσείς παράγετε γάλα.

Μπορείτε να μιλήσετε με τη μαία ή το γιατρό σας και να συζητήσετε για τη λήψη παυσίπονων.

Απώλεια ούρων

Μετά το πέρας του τοκετού, οι μύες του πυελικού εδάφους το πρώτο διάστημα είναι χαλαροί.

Αυτό μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε παροδική ακράτεια ούρων. Ξεκινήστε επιμελώς τις ασκήσεις περινεϊκού εδάφους για την εκγύμναση των μυών του περινέου και εφαρμόστε τις σε όλη τη λοχεία.

Φλεγμονή σε περίπτωση περινεοτομής ή καισαρικής τομής

Σε περίπτωση φλεγμονής, η τομή χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα και έκκριση πυώδους υγρού, αποτέλεσμα κάποιας μόλυνσης συνήθως.

Αυτό για να το παρατηρήσετε, θα περάσουν κάποιες ημέρες μετά τον τοκετό, καθώς στην αρχή είναι αναμενόμενο να σας ενοχλεί ελαφρώς η τομή. Αν αισθάνεστε πως η ενόχληση αυξάνει με τις ημέρες, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας ο οποίος θα δει την τομή και σε παρουσία φλεγμονής, θα σας χορηγήσει το κατάλληλο αντιβιωτικό.

Θλίψη, λοχεία και ψυχικές διαταραχές

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, μετά τον τοκετό, στην περίοδο της λοχείας, η νέα μητέρα φορτισμένη με τις γρήγορες μεταβολές, ψυχικές, συναισθηματικές και σωματικές, έχοντας περάσει σε μια νέα περίοδο στη ζωή της, ίσως αντιμετωπίσει καινούργιες ευαισθησίες, εύκολη ευσυγκινησία και πιθανώς κάποια μελαγχολία (θλίψη της λοχείας).

Η κατάσταση αυτή εκτός από τα ψυχικά αίτια, έχει και αίτια που προέρχονται φυσικά από τον οργανισμό της: η απότομη πτώση της προγεστερόνης. Είναι φυσιολογικό το κλάμα εφόσον είναι ανακουφιστικό.

Αν παρατηρήσετε πως η κατάσταση εμμένει, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τη μαία σας για ηθική στήριξη αλλά και πρακτικές προτάσεις και λύσεις.

Η κατάθλιψη της λοχείας εμφανίζεται στο 10%-20% των λεχωίδων (26% σε έφηβες μητέρες).

Στο 60% των περιπτώσεων αποτελεί το πρώτο καταθλιπτικό επεισόδιο και την ουσιαστική έναρξη μιας πιο μακροχρόνιας συναισθηματικής διαταραχής. Διαρκεί από λίγες εβδομάδες έως πολλούς μήνες. Ο κίνδυνος επανεμφάνισης σε επόμενη λοχεία κυμαίνεται στο 50%-65%.

Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση κατάθλιψης της λοχείας είναι το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης, τα ψυχοπιεστικά γεγονότα, η συζυγική δυσαρμονία, η έλλειψη κοινωνικής στήριξης και οι επιπλοκές στην κύηση ή στη λοχεία.

Η κλινική εικόνα συνήθως περιλαμβάνει καταθλιπτική διάθεση, άγχος, κόπωση, διαταραχές ύπνου και όρεξης, μελαγχολικό συναίσθημα, αισθήματα ενοχής και αυτοκτονικότητα.

Η μη θεραπευόμενη κατάθλιψη της λοχείας παρουσιάζει σημαντική σχέση με αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης στο σύζυγο, ανασφαλή σύνδεση του νεογνού με τη μητέρα και όχι καλή κοινωνική προσαρμογή και νοητική ανάπτυξη του νεογνού.

Η θεραπεία περιλαμβάνει διαφύλαξη της ασφάλειας της πάσχουσας, φαρμακευτική αγωγή (αντικαταθλιπτικά, νευροληπτικά, αγχολυτικά, οιστρογόνα), ηλεκτροσπασμοθεραπεία, ψυχοθεραπεία και ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις. Σε εγκύους με γνωστό ιστορικό καταθλιπτικής διαταραχής είναι σκόπιμη η προφυλακτική χορήγηση αντικαταθλιπτικών από την πρώτη εβδομάδα της λοχείας.

H ψύχωση της λοχείας αποτελεί σοβαρή σπάνια ψυχική διαταραχή με συχνότητα περίπου 1 στις 500 γέννες.

Χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά μητρικής ή νεογνικής θνησιμότητας (στο 4% των περιπτώσεων πραγματοποιείται νεογνοκτονία από τη μητέρα). Έχει περιγραφεί από την εποχή του Ιπποκράτη και θεωρούνταν ψυχική διαταραχή διαφορετική από τις υπόλοιπες.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι εμπίπτει στην κατηγορία είτε της διπολικής διαταραχής (85%) είτε της σχιζοφρένειας και λοιπών ψυχώσεων (15%), με κλινική εικόνα που τροποποιείται λόγω των ειδικών συνθηκών και μπορεί να εναλλάσσεται (καταθλιπτική διάθεση, άγχος, κόπωση, πρώιμη αφύπνιση με πολύ άσχημη διάθεση, ανορεξία και απώλεια βάρους, ανηδονία και αισθήματα ενοχής). Ειδικότερα, οι πιθανές κλινικές εκφάνσεις είναι:...

1. Μανία:

Η λεχωίδα είναι υπερενεργητική, υπεραισιόδοξη, λογορροϊκή, κοιμάται ελάχιστα ή και καθόλου, υπερβολικά ευδιάθετη αλλά και ευερέθιστη, ασχολείται με πολλά πράγματα (ψώνια, διακόσμηση). Υπάρχει σαφής κίνδυνος παραμέλησης του νεογνού ή του εαυτού της.

2. Κατάθλιψη με ψυχωτικά στοιχεία:

Εκτός από τη συνήθη καταθλιπτική συμπτωματολογία (καταθλιπτική διάθεση, άγχος, κόπωση, πρώιμη αφύπνιση με πολύ άσχημη διάθεση, ανορεξία και απώλεια βάρους, ανηδονία, αισθήματα ενοχής), είναι χαρακτηριστική η ύπαρξη ψυχωτικών στοιχείων (παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις). Υπάρχει σημαντικός κίνδυνος αυτοκτονίας ή και νεογνοκτονίας από την ίδια τη μητέρα.

3. Σχιζοφρένεια και λοιπές ψυχώσεις:

Χαρακτηριστικά συμπτώματα στις περιπτώσεις αυτές είναι οι ψευδαισθήσεις (η λεχωίδα ακούει φωνές με περιεχόμενο απειλητικό, σχολιαστικό, επαινετικό) και οι παραληρητικές ιδέες (π.χ. πιστεύει ότι το μωρό της είναι ο σατανάς, πως οι άλλοι συνωμοτούν εναντίον της ή υπέρ της). Η συμπεριφορά της είναι παράξενη, δυνητικά απρόβλεπτη, ακόμα και απειλητική προς το μωρό της (ή, αντίθετα, υπερβολικά προστατευτική προς αυτό).

Μπορεί να υπάρχει μείζων κίνδυνος για τη ζωή και την ακεραιότητα του νεογνού αλλά και της ίδιας της λεχωίδας.

Στη θεραπεία της ψύχωσης της λοχείας πρέπει κατ'αρχάς να ληφθεί ειδική μέριμνα για την αντιμετώπιση αυτοκτονικών ή νεογνοκτονικών τάσεων. Η λεχωίδα δεν πρέπει να μένει μόνη με το νεογνό της, ενώ ενδέχεται να καταστεί απαραίτητη η ψυχιατρική νοσηλεία της.

Φαρμακευτικά, και ανάλογα με την κλινική μορφή, χρησιμοποιούνται αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά, σταθεροποιητές διάθεσης, βενζοδιαζεπίνες κ.ά. Με δεδομένο ότι όλα τα ψυχοτρόπα φάρμακα εκκρίνονται στο γάλα, συνήθως πραγματοποιείται διακοπή του θηλασμού, αν και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα θεωρούνται ασφαλή για το νεογνό. Σε ειδικές περιπτώσεις χρησιμοποιείται η ηλεκτροσπασμοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία και οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις συμπληρώνουν τη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Προφύλαξη από την ψύχωση της λοχείας:

Σε περιπτώσεις εγκύων με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό διπολικής διαταραχής ή ψύχωσης της λοχείας θα πρέπει να εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο λήψης προληπτικής φαρμακευτικής αγωγής. Οι διπολικές γυναίκες διατρέχουν 100 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ψύχωση της λοχείας.

(Ψυχικές διαταραχές κατά την κύηση και τη λοχεία, Κώστας Ζαχαράκης, Εγκυκλοπαίδεια Υγείας, http://www.hygeia.gr/page.aspx?p_id=444, 07/14)

Σχετικά άρθρα